Kan cannabis een hersenschudding helpen behandelen?

Een hersenschudding kan enorm verontrustend zijn. Veel patiënten zeggen dat ze zich niet zichzelf voelen. Ze worstelen met taken die voorheen gemakkelijk waren. Dit gebrek aan controle kan doorwerken in de behandeling. Voor veel patiënten kan alleen tijd de wond helen.

Experts en politici hebben tijdens de jaren '80 en '90 beweerd dat cannabis schadelijk is voor de hersenen en hersencellen afbreekt. Maar kan het omgekeerde waar zijn? Kan cannabis de hersenen juist stimuleren na traumatisch hersenletsel?

Voordat we ingaan op deze vragen, moeten we eerst weten wat er gebeurt bij een hersenschudding.

WAT IS EEN HERSENSCHUDDING?

Een hersenschudding is een milde vorm van traumatisch hersenletsel. Dit trauma ontstaat mogelijk na een klap op het hoofd. Soms is er een lichamelijke inslag die impact heeft op het hoofd. Veelvoorkomende oorzaken van een hersenschudding zijn: sportblessures, auto- en fietsongelukken en valpartijen.

De hersenen zweven in een beschermende laag hersenvocht. Dit vocht absorbeert milde en gematigde impact op het hoofd. Een hersenschudding ontstaat als het hoofd wordt onderworpen aan een kracht die zwaarder is dan wat deze laag kan absorberen. Dit gebeurt door slagkracht, zoals een klap, of een impulsieve kracht, wanneer het bewegende hoofd plotseling wordt gestopt. Hersenschuddingen zijn vaak ernstiger als er sprake is van rotatiekracht in plaats van lineaire kracht.

De diencephalon en de middenhersenen raken het hardst getroffen door een hersenschudding. Hieronder valt ook het reticulaire activerende systeem. Dit leidt tot verlies van bewustzijn dat zo vaak in verband wordt gebracht met een hersenschudding. Ook de frontale kwab, temporale kwab, corpus callosum, hersenstam en het limbisch systeem hebben soms te lijden. Wetenschappers denken dat het getroffen gebied bij een hersenschudding verhoogde glucosewaarden ondervindt. De bloedstroom kan daarentegen niet aan de behoeften voldoen.

Symptomen van een hersenschudding zijn hoofdpijn, een verwarde gedachtegang, misselijkheid, angstgevoelens, lichtgevoeligheid, wazig zicht, humeurigheid en slaapproblemen. Meestal verminderen de symptomen binnen vier weken. Soms zijn de effecten langduriger, maar meer subtiel. Wanneer de symptomen van een hersenschudding langer aanhouden dan vier weken, lijdt de patiënt aan een postcommotioneel syndroom. Dit gebeurt in 10-20% van alle gevallen.

De standaard behandeling voor een hersenschudding is een periode van rust, veel slaap en weinig cognitief veeleisende taken. Het ervaren van een tweede hersenschudding tijdens het herstelproces komt helaas vaak voor. Dit verergert de prognose.

ENDOCANNABINOÏDEN EN HERSENSCHUDDING: EEN GENEZEND VERBAND?

In de afgelopen twintig jaar hebben onderzoekers een spoor van aanwijzingen gevolgd. Deze wijzen op een mogelijk verband tussen endocannabinoïden en de natuurlijke genezingsprocessen van de hersenen.

Een Amerikaanse studie uit 2001 vond na hersenletsel verhoogde niveaus van een voorloper op anandamine, een endocannabinoïde. In ander onderzoek, ditmaal uit 2011, ontdekte men verhoogde niveaus 2-AG, een van nature overvloedige cannabinoïde, in ratten met traumatisch hersenletsel. Ze ontdekten ook dat ontsteking en oedeem afnamen na toediening van 2-AG na hersenletsel. Dit versnelde het herstel. De onderzoekers benadrukten een verband tussen CB1- en CB2-receptoren en herstel van traumatisch hersenletsel.

**In een onderzoek uit 2017 is gesuggereerd dat de "endocannabinoïde samenstelling" cruciaal kan zijn voor herstel na een beroerte. Het CB2 endocannabinoïde systeem stimuleert namelijk de migratie van neuroblasten naar de beschadigde plaats. Dit bereidt de hersenen voor op de groei van nieuwe neuronen. Onderzoek naar beroertes kan voorzichtig worden toegepast bij herstel van traumatische hersenletsel. In beide gevallen kunnen soortgelijke helende mechanismen actief zijn.

Deze studies wekken de indruk dat endocannabinoïden mogelijk ondersteunen bij het herstel van een hersenschudding. Maar zijn dit ook definitieve conclusies?

CANNABIS EN DE HERSENEN

De effecten van cannabis op hersenletsel zijn niet uitgebreid onderzocht. We kunnen dus niet concluderen dat cannabis helpt. Er is wel wat onderzoek gedaan naar cannabis en de hersenen. Deze onderzoeken helpen mogelijk wel bij het beantwoorden van de vraag.

In een studie beoordeelde men patiënten die werden opgenomen met traumatisch hersenletsel. De overlevingskans van patiënten die positief testten op THC lag veel hoger dan die van patiënten die negatief testten (2,4% mortaliteit versus 11,5%). De onderzoekers suggereerden dat de neuro-protectieve effecten van cannabis mogelijk een rol spelen. We moeten opmerken dat dit onderzoek is gedaan op mensen met ernstiger hersenletsel dan een hersenschudding. Daarnaast betreft dit een observatie en geen experiment. Deze resultaten moeten dus oordeelkundig worden toegepast.

In een artikel uit 2002 is aangevoerd dat cannabinoïden uit planten in verband kunnen worden gebracht met verbeterde resultaten na hersenletsel. Deze cannabinoïden verminderen glutamaat-excitotoxiciteit, wat vaak voorkomt na een hersenschudding. Ook verhoogt het mogelijk de activiteit van antioxidanten.

Er is dus steeds meer bewijs dat wijst op een verband tussen cannabis en verbeterd herstel na een hersenschudding. Uit onderzoek, uitgevoerd in 2014, blijkt dat door ontsteking veroorzaakte cognitieve schade bij muizen vermindert na toediening van een microdosis THC. Dit is vooral zichtbaar in de frontale kwab en in de hippocampus. De theorie van de onderzoekers is dat een sub-perceptuele dosis THC een effectieve aanvulling kan zijn op de standaard behandeling van neuro-inflammatoire aandoeningen, zoals een hersenschudding.

Het draait hier niet alleen om THC. De neuro-beschermende effecten van CBD zijn ook aangetoond. CBD is trouwens ook populair onder (voormalig) atleten die kampen met hersenletsel.

Opvallend genoeg heeft de Amerikaanse overheid patent op het gebruik van cannabinoïden voor oxidatie-gerelateerde aandoeningen, waaronder hersenschudding. Sommigen beweren dat de Amerikaanse overheid synthetische cannabinoïden probeert te ontwikkelen die zich op de noodzakelijke gunstige receptoren richten, zonder veel succes. Het lijkt erop dat het "entourage effect" extreem belangrijk is voor deze aandoeningen. Dit is de combinatie van meerdere cannabinoïden, waaronder THC en CBD. Synthetische cannabinoïden die zich uitsluitend richten op bijvoorbeeld CB1-receptoren, zijn misschien contraproductief voor het genezingsproces.

HET OORDEEL

Er is behoorlijk wat bewijs dat cannabis de resultaten na hersenletsel kan verbeteren. Het meest overtuigende bewijs suggereert dat de consumptie van een microdosis THC (ongeveer een kwart van een normale dosis) heilzaam kan zijn. Er is geen direct bewijs dat erop duidt dat de consumptie van normale hoeveelheden cannabis na hersenletsel voordelig is of schade beperkt.

Naast de directe effecten op de hersenen, hebben mensen met een hersenschudding mogelijk baat bij cannabis voor symptoombestrijding. Ze verlichten misselijkheid en angst en verbeteren de stemming.

Het gebruik van cannabis bij een hersenschudding is een persoonlijke keuze. Helaas is het onderzoek naar dit onderwerp nog lang niet voltooid. Zoals altijd, kun je het beste zelf onderzoek doen en dan een geïnformeerde beslissing nemen.